Szanowni Państwo!

Mamy oto przed sobą ósmą już edycję Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port.
I jak zawsze czekamy na kolejną odsłonę tego wydarzenia z niecierpliwością i nadzieją na wielkie artystyczne przeżycia, spotkania z twórcami, dyskusje.

Dzięki formule festiwalu i wysublimowanemu gustowi jego dyrektora, publiczność ma możliwość obejrzenia  w ciągu kilku dni zaproszone do Gdyni najlepsze przedstawienia scen polskich. Nazwa naszego festiwalu zobowiązuje, by był to -  może niepełny ze względu na ograniczoną skalę – lecz miarodajny dla zjawisk w sztuce i temperatury życia społecznego w kraju, raport.

Z satysfakcją można odnotować, że od ubiegłego roku realizuje się oczekiwana przez wielu miłośników R@Portu korelacja tego festiwalu z Gdyńską Nagrodą Dramaturgiczną.  I tak laureatka GND w 2012 roku – sztuka Małgorzaty Sikorskiej – Miszczuk Popiełuszko – zaprezentowana została wcześniej  na festiwalu R@Port  -  w realizacji Teatru Polskiego w Bydgoszczy, a wśród tegorocznych  pokazów konkursowych są aż dwie sztuki, które znalazły się w finale GND: Joanna szalona, Królowa Jolanty Janiczak przygotowana przez Teatr Miejski w Gdyni  i Upadek pierwszych ludzi Antoniego Ferencego z Teatru Wilama Horzycy w Toruniu.

Życzę więc wszystkim Państwu – Twórcom i Publiczności,  by najbliższy R@Port był równie udany jak jego poprzednie edycje, a może jeszcze ciekawszy?

Prezydent Gdyni

Wojciech Szczurek

Dramat po Mrożku

Odszedł Sławomir Mrożek. Mamy w żywej pamięci R@Port – owe z Nim spotkania przed dwoma laty, Jego pospektaklowe reakcje przepojone emocjami – nierzadko negatywnymi – ale zawsze wyrażanymi z szacunkiem wobec bezkompromisowej postawy twórców konkursowych prezentacji. Najczęstsze jednak były Jego zdziwienia, że polski teatr zawędrował w tak nieznane Jemu regiony… Trudno się dziwić tym zdziwieniom, zważywszy na fakt, iż autor „Emigrantów” przybył na R@Port z oddalenia od naszej teatralnej „bieżączki”, oddalenia wynikłego zarówno z powodu choroby, jak i programowego „nieuczestniczenia”. Czy to Jego „nieobycie”, ta „obcość”, miały swój udział w nagrodzeniu przez Jury, któremu przewodniczył, realizacji niepoprawnej politycznie sztuki Jarosława Jakubowskiego „Generał”? Będzie naszemu teatrowi brakowało tej panamrożkowej obecnej nieobecości, potrzebnej choćby po to, by choć na chwilę, od czasu do czasu nadać odmienny od utrwalonego kształt rzeczom.

Dla nowego polskiego teatru dramaturgia Mrożka stała się synonimem ancien regime’u, w którym przymierze między dramatopisarzem i publicznością zawarte zostaje bez udziału inscenizatora. I właśnie dlatego potraktowano Mrożka jak Fredrę, wypychając jego sztuki na margines skompromitowanej klasyki, w ogóle nie zauważając, że ta eksportacja dotyczy autora jeszcze twórczo aktywnego. Idee wciąż postępującego postępu, tak przez twórcę „Tanga” wyszydzone, zemściły się na Nim okrutnie wybujałymi egocentryzmami pokolenia samowystarczalnych inscenizatorów, urzeczywistnionych wreszcie „artystów teatru”.

Na tle tego scenicznego pejzażu oryginalnie wyodrębnia się duet twórczy: Paweł Demirski – dramatopisarz, Monika Strzępka – reżyserka. W sposób szczególny jego aktywność widać w R@Port – owej historii: na siedem odbytych edycji festiwalowych aż w sześciu uczestniczyły inscenizacje utworów Demirskiego – w tym pięć autorstwa Strzępki. Twórcy ci dwukrotnie opuszczali Gdynię z głównym trofeum, zdobywając nie tylko uznanie jurorów, ale także sporą rzeszę wielbicieli ich talentu. Spektakularny sukces tego tandemu podszeptuje pytania o ich wzajemne relacje, inspiracje, układy i zależności, wreszcie o ich – każdego z osobna – artystyczną tożsamość. Jednakże, skoro podmiotem gdyńskiego festiwalu jest dramatyczna literatura, szczególnie obchodzić nas będzie twórcza tożsamość jej reprezentanta. Chcemy w tej ósmej R@Port – owej edycji przyjrzeć się z bliska kreacjom Pawła Demirskiego, rozpoznać Jego smak teatru, towarzyszyć Jego wyborom, przedyskutować kilka kwestii co to nie nowe, ale nadal ważne, spojrzeć Mu prosto w oczy w chęci poznania Jego myśli i uczuć, w pragnieniu zaspokojenia ciekawości dotyczącej Jego obsesji i fobii, nadziei i marzeń. To wydaje nam się ważne dla lepszej recepcji Jego dzieła – może w efekcie i dla Niego samego? A dla R@Port – owej narracji ważne i z tego powodu, że cytując Joannę Krakowską: „Demirskiego z wczesnym Mrożkiem łączy bardzo wiele. Nie tylko umiejętność przedrzeźniania i parafrazowania, upodobanie do karykatury i niechęć do romantycznych póz. Łączy ich śmiech, który nie jest bynajmniej beztroski, złośliwa przyjemność nakłuwania balonów i bezlitosne traktowanie nie tylko możnych, ale i maluczkich. (…) Łączy ich obu przede wszystkim bolesne odczuwanie rzeczywistości, a zarazem poczucie bezsiły wobec tego, co można wyszydzić, ale czego nie sposób zmienić. A jeśli poczucie bezsilności, to i szczególna melancholia, która sprawia, że obaj są raczej ponurzy, mimo że potrafią pisać bardzo śmieszne sztuki.”

Mrożek i Demirski są, owszem, podobni, a zarazem tak różni, że już sama ta różnica wydaje się być ciekawym tematem. Czy więc zatem, ku pokrzepieniu strapionych serc, możemy móc powiedzieć, że choć odszedł od nas Sławomir Mrożek, to przybył nam Paweł Demirski?

Bogdan Ciosek

Dyrektor Programowy Festiwalu

Drodzy Państwo,

W ramach Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port już po raz ósmy będziemy w tym roku gościć teatry z całej Polski wraz z ich przedstawieniami będącymi realizacjami polskiej współczesnej dramaturgii.

R@Port, od początku swego istnienia, stawia sobie za cel komentowanie współczesnej rzeczywistości za pośrednictwem sztuki, w naszym wypadku – za pośrednictwem teatru.

Podczas tegorocznej edycji, podobnie jak w latach ubiegłych, obok licznych prezentacji w siedzibie naszego teatru, zaplanowaliśmy również prezentacje przedstawień w znanej już naszym widzom przestrzeni sali YMCA. Oprócz spektakli teatralnych dla miłośników sztuki przygotowaliśmy również imprezy towarzyszące, m.in.: wystawę plakatów Demirski! Na scenę!, prezentującą plakaty i wydawnictwa powstałe do licznych realizacji sztuk jednego z naszych tegorocznych jurorów – Pawła Demirskiego, którego dramaty gościliśmy na R@Porcie wielokrotnie, dwukrotnie honorując je Nagrodą Główną Festiwalu. Ponadto, tradycyjny R@Port Jazz, czyli spotkania z jazzem oraz z realizatorami prezentowanych spektakli, mamy nadzieję, zatrzymają Państwa z nami na dłużej.

Najważniejszym jednak, cyklicznym wydarzeniem towarzyszącym festiwalowi, będzie szósty finał Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej – jednego z najważniejszych w kraju konkursów dramatopisarskich. Zanim poznamy werdykt Kapituły będziemy mogli usłyszeć na żywo pięć scenicznych prezentacji finałowych sztuk wyłonionych spośród 166 nadesłanych prac. Owe szkice sceniczne przygotują dla Państwa młodzi reżyserzy i aktorzy.

Tegoroczny R@Port uświetni również pozakonkursowy pokaz przedstawienia Bitwa warszawska 1920  Pawła Demirskiego w reżyserii Moniki Strzępki, zaproponowany przez zespół Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie.

Gorąco zapraszam wszystkich Państwa do bycia z nami podczas tych listopadowych dni festiwalowych.

Wojciech Zieliński

Dyrektor Naczelny Teatru Miejskiego

im. Witolda Gombrowicza w Gdyni

Jurorzy 8 Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port

Paweł Demirski, jeden z czołowych polskich dramatopisarzy, wraz z reżyserką Moniką Strzępką nadali polskiemu teatrowi nową formę. Jego teksty realizowane w teatrach całej Polski, sześciokrotnie gościły na R@Porcie, dwukrotnie go wygrywając („Niech żyje wojna” oraz „W imię Jakuba S.”).

Łukasz Drewniak, teatrolog, niezależny i niezłomny komentator współczesnej kultury (w prasie i telewizji), obeznany z propozycjami krajowych scen, publikuje w czołowych czasopismach branżowych, m.in. w Teatrze, Dialogu, dawniej w Przekroju.

Wojciech Majcherek, szef Redakcji Teatru Telewizji, znawca polskiego teatru, wykładowca Akademii Teatralnej, redaktor w TVP Kultura, autor teatralnego bloga.

Jacek Sieradzki, redaktor naczelny miesięcznika “Dialog”, promotor i orędownik współczesnej dramaturgii, którego opinie możemy poznać na łamach pism branżowych, ale nie tylko; krytyk i teoretyk teatru, któremu niestraszne podróże teatralne po całym świecie, autor głośnego „Subiektywnego spis aktorów teatralnych”.